Live 3D-microchirurgie. Supervisie op afstand
Op dit moment moet een KNO-arts als supervisor live bij een operatie aanwezig zijn als een fellow of AIOS een microscopische (oor)operatie uitvoert. Met het project Live 3D-chirurgie gaat het Deventer Ziekenhuis onderzoeken of die supervisie ook op afstand kan met behulp van een 3D-livestream. Voor beter onderwijs, meer efficiency en betere kwaliteit van zorg.
In 2022 kregen KNO-artsen Pauline van Kempen, Joeri Buwalda en Steven Bom een voucher van 60.000 euro voor hun onderzoek naar ‘een 3D microscopische livestream vanaf de OK’. Hoe werkt het nu? Een KNO-arts begeleidt nu een arts in opleiding (AIOS) of een fellow tijdens zijn/haar OK-werkzaamheden. Deze supervisie betekent dat hij/zij altijd aanwezig is bij de operatie van de ANIOS of fellow is op de operatiekamer. Hoofdaanvrager van het PIHC-onderzoek Pauline van Kempen: ‘Sommige artsen zijn zo ver in hun opleiding dat ze operaties voor een deel met supervisie op afstand zouden kunnen uitvoeren, echter dat is praktisch niet uitvoerbaar, omdat je niet kunt meekijken op afstand. Ons idee voor dit onderzoek was: hoe mooi zou het zijn als we via een livestream supervisie op afstand zouden kunnen realiseren. Dat je dus op de backoffice (of zelfs thuis) administratief werk of zelfs patiëntencontact zou kunnen hebben en alleen in geval van vragen op afstand mee kunt kijken. Dat kan ik zijn, een collega, maar zelfs een specialist in Utrecht die in het geval van een lastige casus kan meekijken en meedenken vanuit de academie en adviezen kan geven.’
Diepte
Biomedical engineer Sigert Mevissen (hij begeleidt dit onderzoek vanuit de UT Enschede en het Deventer Ziekenhuis): ‘Met veel operaties zou 2D misschien wel afdoende zijn, maar het oor is een heel klein gebied waarbij het belangrijk is dat je diepte kunt zien om zo de relatie met omliggende structuren te begrijpen. De opererende arts ziet 3D dankzij de microscoop waar hij/zij met twee ogen door kijkt. Als begeleider kun je ook 3D meekijken op een scherm in de OK met 3D-bril, maar op afstand kan dat nog niet. Dat is momenteel alleen mogelijk met 2D-beeld. Wat we nu dus willen is dat er een livestream komt vanaf de OK naar de arts die op afstand met een 3D-bril en een gewone mobiele telefoon mee kan kijken en de assistent kan adviseren of superviseren.’ Pauline van Kempen: ‘Stel, er is een moeilijke casus die we moeten overleggen met een superspecialist in Utrecht. Nu moeten we een operatie afbreken dan wel staken om eerst te overleggen. Als je een arts op afstand zou kunnen raadplegen, zou je eventueel met hun advies de operatie succesvol kunnen afronden. Hoe mooi is dat! Een enorme winst voor de zorg.’ Pauline somt de voordelen van supervisie op afstand op. ‘Met deze filmpjes kunnen we onderwijs verbeteren, maar ook veel efficiënter werken. We kunnen als supervisors administratief of poliwerk doen en hoeven niet dubbel op de OK te staan. Het scheelt ook veel omkleedwerk. De kwaliteit van zorg van de patiënt wordt er bovendien beter van. Het kan sneller, beter en het zou zelfs een ritje naar een academische kliniek en extra operatie kunnen besparen.’ Pauline denkt dat toch wel één keer per maand zo’n overleg op afstand nodig is en wekelijks worden ooroperaties uitgevoerd door/met AIOS of fellow. ‘We kunnen met deze techniek veel productiever worden als KNO-artsen.’ Als dit technisch kan, is het ook mogelijk om deze techniek voor andere specialismen in te zetten die microscopische operaties uitvoeren.
Techniek
Sigert Mevissen over de technische problemen die hij in dit onderzoek moet zien te overbruggen. ‘De technologische uitdaging zit hem met name in het optimaliseren van de verschillende aspecten van de beeldkwaliteit. Het is een afweging tussen beeldscherpte en beeldvertraging. Daarnaast hebben mobiele telefoons een beperkte resolutie; welke beeldscherpte is dan optimaal? Het 3D-beeld wordt gecreëerd door twee losse beelden naast elkaar te zetten net zoals het lichaam dat doet met de twee beelden van het oog. In dit project moet worden bedacht hoe deze twee beelden worden neergezet voor de meest realistische 3D-weergave. Dit framework zou later gebruikt kunnen worden in afdelingen waar diepte van belang is en er gebruik wordt gemaakt van een stereoscopische operatiemicroscoop. Voor zover we weten is dit wereldwijd nog niet mogelijk. We moeten ook goed kijken naar zaken als veiligheid voor patiënt en of het ICT-technisch kan zonder dat verbindingen wegvallen. Ook mogen gevoelige beelden natuurlijk niet naar buiten lekken.’
Sigert Mevissen, Biomedical Engineer